Ranny anioł w Łyku sztuki do kawy

Hugo Simberg (1873-1917) to jeden z najbardziej znanych fińskich artystów i czołowy przedstawiciel tamtejszego symbolizmu. W swojej twórczości inspirował się folklorem, tradycyjnymi wierzeniami, sty-lem nawiązywał do sztuki ludowej. Jego obrazy zaludniają anioły i diabły, które często przybierają po-stać małych dzieci. Również w centrum swojego najsłynniejszego dzieła zatytułowanego „Ranny anioł” umieścił skrzydlatą dziewczynkę. W oczy rzuca się jasność niebiańskiej istoty: począwszy od blond włosów, przez strój, na bandażu przewiązanym dookoła głowy skończywszy. Jedynym zakłóce-niem są plamki krwi na skrzydle, trudno jednak dociec, skąd właściwie się wzięły. Jasność anioła kon-trastuje z ciemnymi strojami i ponurymi minami chłopców dźwigających nosze, na których siedzi. Jeden z nich patrzy wprost na widza, włączając go do oglądanej sceny. Co ciekawe, ta fantastyczna sytuacja ma miejsce w zupełnie realistycznym krajobrazie parku Eläintarha w Helsinkach, z widoczną w tle zato-ką Töölönlahti.

Wymowa obrazu „Ranny anioł” wydaje się wyjątkowo niejasna. Malarz, który nie miał w zwyczaju obja-śniać treści swoich dzieł, i w tym przypadku nie pozostawił żadnych wskazówek. Zdecydowanie wolał, żeby odbiorca sam odnalazł odpowiednią dla siebie interpretację. Najłatwiejszym do odczytania punktem wydaje się pęczek przebiśniegów ściskany przez anioła w prawej dłoni. Kępki białych kwiatów wyrasta-ją również z brunatnej ziemi w tle. Te oznaki nadchodzącej wiosny, intuicyjnie kojarzą się odrodzeniem i nadzieją. Niektórzy wiążą obraz z sytuacją prywatną Simberga. W roku poprzedzającym ukończenie dzieła malarz odbył podróż do Nowej Zelandii, a po powrocie zachorował na zapalenie opon mózgo-wych. „Ranny anioł” może być uznany za metaforyczny zapis rekonwalescencji, a przewiązana banda-żem głowa anioła i jego pochylony kark odpowiadają niemal dosłownie objawom choroby. Jednocześnie warto zaznaczyć, że nawet jeśli Simberg inspirował się tą sytuacją, to z pewnością nie ona była pierwot-nym źródłem pomysłu na kompozycję - pierwsze szkice, które można powiązać z obrazem pochodzą już z 1898 r. Zachowało się sporo rysunków przygotowawczych, a nawet fotografie modeli. Na jednej z nich chłopiec pozuje z noszami obciążonymi… rowerem.

Inna popularna interpretacja obrazu związana jest z symboliką narodową. W 1903 r., gdy powstał „Ran-ny Anioł”, Finlandia była się pod panowaniem rosyjskim. Patriotyczne nastroje znajdowały symboliczny wyraz w twórczości tamtejszych artystów (pod tym względem można znaleźć wiele analogii ze sztuką polską z tego samego okresu). W takim ujęciu „Ranny anioł” byłby personifikacją zniewolonego narodu poddawanego intensywnej rusyfikacji. Zakwitające kwiaty to zaś znak nadziei na odzyskanie niepodle-głości. Miała się ona spełnić dopiero kilkanaście lat później, 6 grudnia 1917 r. Niestety Simberg nie do-czekał tego momentu, zmarł zaledwie kilka miesięcy wcześniej.

Inna popularna interpretacja obrazu związana jest z symboliką narodową. W 1903 r., gdy powstał „Ran-ny Anioł”, Finlandia była się pod panowaniem rosyjskim. Patriotyczne nastroje znajdowały symboliczny wyraz w twórczości tamtejszych artystów (pod tym względem można znaleźć wiele analogii ze sztuką polską z tego samego okresu). W takim ujęciu „Ranny anioł” byłby personifikacją zniewolonego narodu poddawanego intensywnej rusyfikacji. Zakwitające kwiaty to zaś znak nadziei na odzyskanie niepodle-głości. Miała się ona spełnić dopiero kilkanaście lat później, 6 grudnia 1917 r. Niestety Simberg nie do-czekał tego momentu, zmarł zaledwie kilka miesięcy wcześniej.

Artykuł: Fundacja Legalna Kultura